اهمیت آموزش و بهسازی منابع انسانی

دوره ای با عنوان آموزش و بهسازی منابع انسانی در آموزش و پرورش داشتیم دوستان جملات مهم دوره را جمعبندی و به شرح زیر یاد داشت نموده اندامید است درج آن در این وبلاگ مورد استفاده قرار گیرد:

آموزش، سرمایه گذاری روی بزرگترین و با ارزش ترین دارایی سازمان (نیروی انسانی ) است .

هزینه های آموزشی را جزء هزینه های سرمایه گذاری قلمداد کنیم نه هزینه های مصرفی .

بی سوادان قرن بیست و یکم کسانی نیستند که نمی توانند بخوانند و بنویسند بلکه کسانی هستند که نمی توانند آموخته های کهنه را دور بریزند و دوباره بیاموزند .

مشکل ما در دانسته ها یا نادانسته ها نیست بلکه در عمل به دانسته هاست .

مهمترین ارکان توسعه ،سرمایه انسانی است .

توسعه یک پدیده رفتاری است نه پدیده ابزاری .

توسعه پایدار نیاز به آدمهای جاه طلب و تخیل گرا دارد.

توسعه به مدیران جاه طلب و ناراضی نیاز دارد.

توسعه هم مهارت لازم دارد و هم ملالت .

اهل توسعه نباشیم تبدیل به دارای نه دار می شویم .

برای توسعه آموزش و پرورش به دنبال انسانهای توسعه گرا باشیم .

توسعه مدیون آدمهایی هست که زود سیر نمی شوند .

در توسعه به آدمهای دور اندیش نیاز داریم نه دیر اندیش .

در توسعه تغییر نگرش مهمتر از تغییر دانش است .

توسعه یک پدیده کلیشه ای نیست بلکه یک پدیده ریشه ای است .

توسعه به آدمهای سریع واکنش دارد.

توسعه مدیون آدمها و سازمان یادگیرنده ویاد دهنده است .

نیاز به آموزش ،مثل نیاز به هوای تنفسی است .

آموزش موثرترین ابزار تغییر است .

امروز ثابت ماندن ،تغییر نکردن و بهبود نیافتن مساوی «مرگ »است .

همه مشکلات سازمان ناشی از آموزش نیست و حل همه مشکلات سازمان با آموزش نیست .

دوره های آموزشی اگر مبتنی بر نیازهای فردی ، سازمانی ، شغلی و اجتماعی نباشد هدر دادن دارایی است .

مدیریت جهادی بستری برای جهاد اقتصادی

نامگذاری سال 1390 با عنوان «جهاد اقتصادی» توسط مقام معظم رهبري، معطوف به يك ضرورت و مسئله اساسي است كه در كشور بين ظرفيتهاي عظيم و عظمتهاي ملي و دستاورد هاي حاصل شده، علي رغم تلاشهاي صورت گرفته، فاصله اي وجود دارد كه جبران آن مستلزم جهاد اقتصادی است. از آنجا كه يك اقدام اساسي براي نيل به اين هدف، فرهنگ سازي و آمادگي فرهنگ عمومي كشور است، مي توان فرهنگ و مديريت جهادي را به عنوان پیش نیاز جهاد اقتصادی معرفي نمود. زیرا لازمه جهاد اقتصادی وجود مدیران جهادی است. فرهنگ و مديريت جهادي در برهه ای از انقلاب با عملكرد خوبش توانست مورد عنايت و توجه عام و خاص قرار گيرد. تا جايي كه اگر هدف، تلاش بيشتر، سريعتر، دلسوزانه‌تر و با جديت باشد گفته مي‌شود كه بايد بصورت جهادي انجام گيرد.

مفهوم جهاد:

جهاد در لغت از ریشه « جَهد و جُهد » به معنای مشقت و زحمت و همچنین به معنای توان و طاقت است. صاحب قاموس می گوید: « اصل کلمه جهاد از «جهد» (به فتح جیم و ضم آن) است، و به معنای تلاش توأم با رنج و زحمت می باشد. جهاد مصدر باب مفاعله و به معنی بسیار تلاش کردن می باشد و نیز اسم است به معنی جنگ. جنگ را از آن جهت جهاد گویند که تلاش توأم با رنج است. » صاحب جواهر در تعریف اصطلاحی جهاد می گوید: جهاد بذل جان و مال و توان در راه اعتلای اسلام و برپا داشتن شعائر دین است.

جهاد يعني تلاش و كوشش در راه ارزش هاي والا...» پس جهاد، فقط جنگ نيست! جهاد به معني كوشش وسعي است كه قدمتي به اندازه قدمت بشريت دارد. جهاد تلاش اعتقادي، خودآگاهانه، همه جانبه، همگاني و هميشگي است. جهاد چه در سطح خرد ( مبارزه با نفس ) و چه در در سطح كلان ( پيكاري اجتماعي براي محو ظلم و بي عدالتي ) از انگيزه‌هاي دروني افراد سرچشمه مي‌گيرد.

جهاد حاوي دو مفهوم، سلبي و ايجابي است، وجه سلبي آن از بين بردن ظلم و ستم چه بر نفس و چه بر جامعه و وجه ايجابي آن سازندگي نفس و يا سازندگي جامعه است.

مديريت جهادي :

شيوه‌اي خاص از علم و هنر هماهنگي جهت تحقق اهداف سازمانی است که رنگ و لعاب جهادي داشته که در آن مديريت نعمتي براي خدمتگذار به مردم می باشد.

خصوصيات فرهنگ جهادي:

فرهنگ جهادي آداب، كردار و روشهايي در طرز فعاليت، شيوه معاشرت، نوع مديريت و روش تفكر و انديشه بوده كه با نوع و شيوه روشهاي انجام كار در ساير فرهنگها، متفاوت بوده واغلب افرادجامعه براين فرهنگ صحه  گذاشته و آن را فرهنگ انسان ساز دانسته و خواستار تعميم آن به ساير سازمانها بوده‌اند.

در این نوشه مهمترين ويژگيهاي فرهنگ جهادي،که می تواند به عنوان الگوی مناسب مدیریتی برای جهاداقتصادی مطرح شود اشاه می کنیم:

همه باهم بودن:

كلمه‌ي «همه باهم» در فرهنگ جهادی به معني آن است كه همه افراد در تحقق اهداف تلاش و تشريك مساعي مي‌نمايند.

ايمان و اعتقاد:

يكي از وجوه بارز فرهنگ جهادي داشتن ايمان و پايبندي به ارزشهاي ديني است. به همين منظور تلاش در فرهنگ جهادي فقط تلاش مادي نیست،بلكه تعميم و گسترش ارزشهاي ديني، تقيد عملي به اخلاق اسلامي و رعايت موازين شرعي و گسترش دستاوردهاي انقلاب اسلامي در فعاليتهاي جهادگران نمايان است.

اخلاص:

يكي از ارزشهايي كه در فرهنگ جهادی نسبت به ساير فرهنگ سازمانها پررنگ‌تر جلوه مي‌نماید، اخلاص در انجام وظايف است. اخلاص به معني پاك كردن نيت از شرك و رياست و يك امر قلبي و وجداني است. عمل خالصانه عملي است كه فقط به نيت تقرب به خدا صورت مي‌پذيرد. اگر در نيت كسي مقاصد ديگري باشد، عمل او خالص و مخصوص خدا نيست. در فرهنگ جهاد هر تلاشي براي قرب خدا انجام مي‌شود.

ادامه نوشته

سعه صدر سازمانی

ظرفیت سازمانی (organizational capacity) مقوله‌ای است که در ادبیات سازمانی از آن سخن می‌رود. از تشابه سازمان‌ها و انسان‌ها کمک بگیریم و به جای ظرفیت سازمانی، سعه صدر سازمانی را جایگزین کنیم.

سعه صدر آدمیان متفاوت است. گویی انسان‌ها همچون ظرف‌های متفاوتی هستند، با ظرفیت‌های گوناگون. گروهی چون انگشتانه هستند؛ کم ظرفیت و کم حجم. توان تحمل و حتی شنیدن حرف مخالف و حتی متفاوت را ندارند. تنگ چشم در دیدگاه و در نتیجه تنگ ظرفیت در تعامل هستند. ظرف وجودشان، جز خودشان را جا نمی‌دهد. منزل دلشان مهمان غریبه را نمی‌پذیرد.

دسته‌ای دیگر چون حوض هستند. گرچه پذیرای چند ماهی می‌شوند، اما تنها اجازه مانور چند متری به ماهیان می‌دهند. اگر سنگ یا جسم حجیمی‌در آن بیفتد، بلافاصله متلاطم می‌شوند و سرریز.

برخی چون برکه‌اند. کمی‌ آرام‌تر به نظر می‌رسند. پذیرای مهمانان زیادی در دل خود و روی خود و بر فراز خود هستند. با شیرجه یا حرکت پرنده‌ای گرچه موجی در آن‌ها ایجاد می‌شود، ولی زودگذر و ناپایدار است و به کرانه نمی‌رسد.

بعضی نیز دریادل هستند. چون دریا ژرف و باابهت و کران ناپیدا. همه چیز را در خود می‌گیرند و هضم عظمت و قدرت و صلابت خود می‌کنند. به سادگی به خروش نمی‌آیند. ظرفیت نامحدودی دارند که غم‌های بزرگ و رازهای سهمگین را در خود جا می‌دهند. خدای بزرگ با آن عظمت، تنها در چنین دل‌هایی جا می‌گیرد.

همانگونه که انگشتانه و حوض و برکه زیاد و دریا کم است، انسان‌های دریادل و پرظرفیت با سعه صدر نیز کم شمار است.

سازمان‌ها اما، سرشتی همچون آدمیان دارند و به‌‌ همان گروه‌ها قابل تفکیک هستند. این تفکیک به اندازه سازمان مربوط نیست، به ظرف و ظرفیت وجودی سازمان مربوط است. ممکن سازمانی کوچک باشد با ظرفیت وجودی و سعه صدر فراوان و یا بزرگ باشد، اما کم تحمل و کم ظرفیت؛ و به عکس.

سعه صدر سازمانی به جوهره اصالت و انسانیت و میزان کلان نگری و آینده اندیشی و جامعه مداری و مردم دوستی و سیستم محوری رهبری و کارکنان و مناسبات سازمان برمی‌گردد. سازمانی می‌تواند چون انگشتانه یا حوض یا برکه باشد. نقد را برنتابد و جز خود را نپذیرد و غیر خود را براند. آستانه تحملش پایین باشد و با هر ناملایمی‌برآشوبد و مواج شود و سازمانی نیز می‌تواند چون دریا باشد. همه چیز را در دل خود بگیرد و در اعماق لایه‌های خود حیات و حرارت و حرکت و چه بسا تزاحم و درگیری و اختلاف و ناکامی‌را به جریان اندازد، اما منظر دیگران را نیالاید و دل بینندگان را نیازارد و جز انعکاسی از عظمت و یک‌دستی و شکوه و صلابت و حیات و حرکت و آرامش و صفا و داد و دهش به دیگران نثار نکند.

نکات حائز اهمیت در مفهوم جهاد اقتصادی

در باب مفهوم و نسبت دو كلمه جهاد و اقتصاد در عبارت « جهاد اقتصادی » كه نام سال 90 شمسی لقب گرفته است ، شش نكته حائز اهمیت است:      

نكته‌ی اول این‌كه مفهوم جهاد اقتصادی و خصوصاً كلمه‌ی جهاد یك تعبیر استعاره‌گونه و دارای معانی و دلالت‌های خاصی است. كلمه‌ی جهاد معمولاً به نوعی تلاش مقدس اطلاق می‌شود و یكی از كلماتی است كه در گفتمان دینی ما معنا پیدا می‌كند و همیشه صبغه‌ی تقدس را در درون خودش دارد. نكته‌ی اول این‌جاست كه به زعم بنده، رهبر انقلاب ابعاد دنیوی را با ابعاد مقدس اسلامی درهم آمیخته و همگون می‌بینند. برای همین هم كار كردن برای مسائل اقتصادی، پیشرفت و آبادانی و عمران كشور را با مسئله‌ی مقدسی به اسم جهاد تلفیق می‌كنند.

این یكی از پیام‌های بزرگ انقلاب اسلامی ایران است كه مسائل معنوی و مادی و یا به عبارت دیگر حسنه‌ی دنیا و حسنه‌ی آخرت چگونه می‌توانند با یكدیگر هم‌راستا شوند. اگر مسئولان از ظرفیت‌های معنوی، انسانی و فرهنگی كشور به درستی استفاده كنند، ما از كلمه‌ی جهاد می‌توانیم بركات زیادی را نصیب این مرز و بوم كنیم. كما این‌كه در طول تاریخ معاصرمان هم می‌بینیم كه حضرت امام(ره) در مورد سازندگی از این استعاره استفاده می‌كنند و جهاد را وارد صحنه‌های سازندگی می‌كنند و این تعابیر استعاره‌گونه به نوعی مسبوق به سابقه از سوی حضرت امام(ره) نیز می‌باشد.  

نكته‌ی دوم این است كه در گفتمان دینی ما كلمه‌ی جهاد در كنار كلماتی مانند هجرت، ایمان، عبادت و... پازل گفتمانی دین را تكمیل می‌كند. در برخی موارد، مفاهیم دینی به ما اشاره می‌كنند كه باید مانع را دور بزنید، مثل كلمه‌ی هجرت. ولی كلمه‌ی جهاد همیشه برخورد با مانع و رفع مانع را مورد توجه دارد. این در معنای جهاد حالت تأكید و تصریح دارد. (عادل پیغامی ؛ استاد اقتصاد)

ادامه نوشته